Caisleán Cheann Toirc

Ó dheas de Cheann Toirc tá caisleán Cheann Toirc, ar a dtugtar ‘An tSeanchúirt’. Tá cur is cúiteamh faoi dháta beacht na tógála ach tá na saineolaithe ar aon intinn gur tógadh é laistigh den 17ú haois. Ba mhainéar daingnithe nár críochnaíodh riamh é an tSeanchúirt agus, suas go dtí 2000, ba é an t-aon mhaoin é a bhí i seilbh an Iontaobhais Náisiúnta lasmuigh den Ríocht Aontaithe.

Thóg muintir MacDonagh MacCarthy, Tiarnaí Dhúiche Ealla, an tSeanchúirt. De réir an tseanchais nuair a chuala an Ríchomhairle faoi chomh maith agus a bhí sé tógtha agus an aidhm a bhí leis – cosaint a thabhairt in aghaidh na Sasanach – eisíodh orduithe chun deireadh a chur lena thógáil, agus ní raibh muintir MacDonagh MacCarthy in ann an t-airgead a fháil ní b’fhaide ó fhoinsí Shasana. Níor críochnaíodh an caisleán riamh dá bharr sin, agus níor cuireadh díon air riamh. Tugadh mar mhorgáiste é ina dhiaidh sin do Sir Philp Percival, agus faoi 1667 tugadh dá gharmhac é agus d’fhan sé i seilbh mhuintir Percival, Iarlaí Egmont, go dtí 1900. Bhronn Lucy, Cuntas Egmont, an caisleán ar an Iontaobhas Náisiúnta an 8 Bealtaine 1900 ar an gcoinníoll go gcoinneofaí an caisleán sa bhail chéanna agus a bhí sé nuair a tugadh ar láimh é, ina fhothrach.

Is bloc dronuilleogach ceithre stór é an tSeanchúirt le bloc cliathánach cúig stór ar gach coirnéal. I measc roinnt de na gnéithe ailtireachta tá colbha dorais aolchloiche le háirse cruinn agus piléar balla ar gach aon taobh ag tacú le fríos agus coirnis, ar stíl na hAthbheochana; fuinneoga muilleanacha atá socraithe go siméadrach; áirsí géara, rud a bhíodh coitianta i dtúrthithe Éireannacha, agus roinnt tinteán, agus matal snoite le fríos agus coirnis glinn sa tinteán ar an tríú stór.

Cosaint dár Stair – Cliceáil anseo chun léamh faoin tábhacht atá leis na láithreán oidhreachta speisialta inár dtír a chosaint

Tá an séadchomhartha náisiúnta seo faoi chosaint de réir Achtanna na Séadchomharthaí Náisiúnta 1930 go 2014