Mainistir na hInse

Ba iad Muintir Uí Bhriain Thuamhain, a bhíodh i gceannas ar chuid mhór de thuaisceart na Mumhan, a bhunaigh an mhainistir Phroinsiasach seo de chuid na Meánaoise. Mhéadaigh sí go tapa mar fhondúireacht ollmhór. Faoin mbliain 1375 bhí 350 bráthair inti mar aon le scoil cháiliúil ina raibh 600 scoláire. Bhí sí ar an scoil dheireanach ar fad le diagacht Chaitliceach a tháinig slán ón Reifirméisean.

Laistigh den fhoirgneamh tá flúirse de dhealbhóireacht ón gcúigiú agus ón séú haois déag, snoite in aolchloch chrua na háite. Ina measc tá dealbh de Naomh Proinsias agus an stiogmata á léiriú aige. Ar áirse idir corp na heaglaise agus an chroslann tá íomhá suntasach de Chríost lena lámha ceangailte.

Ná déan dearmad cuairt a thabhairt ar an sacraistí, struchtúr sonrach ina bhfuil síleáil easnach le boghtaí bairille. Tabhair aird faoi leith ar an bhfuinneog álainn ar an taobh thoir, a bhfuil cúig cinn d’fhuinneoga caola inti, agus an saingeal á shoilsiú aici.